ประชาพิจารณ์เพื่อจัดทำยุทธศาสตร์งานวิจัยข้าวแห่งชาติ

ประชาพิจารณ์เพื่อจัดทำยุทธศาสตร์งานวิจัยข้าวแห่งชาติ

วันพุธที่ ๒๘ พฤษภาคม ๒๕๕๗

ณ โรงแรมมิราเคิล แกรนด์ คอนเวนชั่น กรุงเทพฯ

-----------------------------------------------------------------------------------

             บรรยายพิเศษเรื่อง ผลการดำเนินงานมุ่งเป้า ๒ ปีที่ผ่านมา มุมมองต่อกรอบงานวิจัยนำเสนอที่มาและความสำคัญในการจัดประชุมประชาพิจารย์เพื่อจัดทำยุทธศาสตร์การวิจัยข้าวแห่งชาติโดยรองศาสตราจารย์ ดร. พีรเดช  ทองอำไพ
ผู้อำนวยการสำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร ได้กล่าวถึงการดำเนินงาน ๒ ปีที่ผ่านมาได้กำหนดยุทธศาสตร์งานวิจัยข้าว เป็น ๓  ด้านคือ

                        ๑. ยุทธศาสตร์การพัฒนาเกษตรกร

                        ๒. ยุทธศาสตร์การเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของข้าวไทยในตลาดโลก

                        ๓. ยุทธศาสตร์การพัฒนาตลาดเฉพาะทาง

เพื่อรวบรวมประเด็นปัญหาของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียของข้าว ได้จัดประชุมกลุ่มย่อย ๓ ครั้ง พร้อมจัดทำยกร่างประเด็นวิจัย และจัดการประชุมประชาพิจารณ์ในครั้งนี้

      ประชาพิจารณ์แลกเปลี่ยนความคิดเห็นและข้อเสนอแนะต่อยุทธศาสตร์งานวิจัยข้าวแห่งชาติ:ตามโครงสร้างยุทธศาสตร์การวิจัยและพัฒนาข้าวของชาติ ปี ๒๕๕๘-๒๕๖๐

          

"Vision  ไทยครองความเป็นหนึ่งด้านข้าวโดยเน้นเรื่องคุณภาพ

และความเป็นอยู่ของเกษตรกรที่ดีขึ้น"

ยุทธศาสตร์ที่ ๑ ยุทธศาสตร์การพัฒนาเกษตรกร

กลยุทธ์ ๑.๑ การปรับเปลี่ยนทัศนคติการทำนาของชาวนา

กลยุทธ์ ๑.๒ การพัฒนาระบบการถ่ายทอดเทคโนโลยี

"เป้าหมาย  ชาวนามีศักยภาพสูงขึ้น ทำนาได้อย่างมีประสิทธิภาพ

(กินดีอยู่ดี) มีรายได้เพียงพอในการดำรงชีพ"

ยุทธศาสตร์ที่ ๒ ยุทธศาสตร์การเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของข้าวไทยในตลาดโลก

กลยุทธ์ ๒.๑ การพัฒนานโยบายบนฐานของความรู้

กลยุทธ์ ๒.๒ การผลิตให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาดและไม่สต๊อกข้าวจำนวนมาก

กลยุทธ์ ๒.๓ การพัฒนากระบวนการผลิตเพื่อลดต้นทุน

กลยุทธ์ ๒.๔ การพัฒนาคุณภาพข้าวนึ่ง และการขยายตลาด

 "เป้าหมาย   วิธีเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต  สร้างมูลค่าเพิ่ม

และเพิ่มโอกาสทางการตลาดของข้าวไทย"

ยุทธศาสตร์ที่ ๓ ยุทธศาสตร์การพัฒนาตลาดเฉพาะทาง (Niche Market )

กลยุทธ์ ๓.๑ สร้างองค์ความรู้และนวัตกรรมการแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่าสินค้าข้าว

กลยุทธ์ ๓.๒ การขยายตลาดเฉพาะทาง

"เป้าหมาย  นวัตกรรมข้าวเพื่อสุขภาพ สร้างมูลค่าเพิ่มให้มีจุดเด่น

เหนือกว่าข้าวประเทศอื่น"

 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

          ที่ประชุมได้เปิดโอกาสให้ผู้เข้าร่วมประชุมแสดงความคิดเห็นตามประด็นยุทธศาสตร์ และมีผู้แสดงความคิดเห็น ประกอบด้วย ผู้แทนชาวนา ผู้ประกอบการค้าข้าว  นักวิชาการจากกรมวิชาการเกษตร ผู้ส่งออกข้าว ผู้ประกอบการโรงสีข้าว นักวิจัย   อดีตอธิบดีกรมวิชาการเกษตร โดยให้ความคิดเห็น

          - การให้องค์ความรู้เกษตรกร  ทั้งเรื่องข้าว  ความเป็นอยู่  วิถีชีวิต วัฒนธรรมข้าวไทย ครอบครัวผู้ปลูกข้าวไทย

          - ข้าวที่ได้รับความนิยม  ควรสนันสนุนการปลูก  การตลาด และการประชาสัมพันธ์

          - โจทย์วิจัย  ควรเน้นการตลาด ควรมีการบูรณาการนักวิจัยข้าวให้ทำงานร่วมกัน

          - อนาคตของเกษตรกรไทย

          - การสร้าง niche product

          - ข้าวนึ่งควรมีเวทีเฉพาะ

          - เป้าหมายการช่วยเหลือชาวนาไทย ๓ ลด คือ

                             ๑. ลดต้นทุน (ต้นทุนการผลิต ๑ ไร่ ไม่เกิน ๓,๐๐๐ บาท)

                             ๒. ลดการลงทุน(ทำด้วยตนเองมากที่สุด)

                             ๓. ลดพื้นที่ทำนาลง (ศักยภาพการทำนาต่อคน)

          - พื้นที่การทำนา (zonings) น่าจะให้ทำนาในเขตที่เหมาะสม  ลดการใช้สารเคมี  เพื่อให้เกิดข้าวมีคุณภาพ  พื้นที่น้ำท่วมประจำ(บางอำเภอในจังหวัดอยุธยา) ส่งเสริมให้ทำอย่างอื่น

          -ไทย ไม่มีการปลูกข้าวเพื่ออุตสาหกรรม เช่นข้าวสำหรับการทำเส้นก๋วยเตี๋ยว ข้าวสำหรับผลิตเหล้าปริมาณขั้นต่ำของข้าวที่ต้องการเพื่ออุตสาหกรรมการผลิตข้าวให้ได้คุณภาพของอุตสาหกรรม ราคาเท่าไร อุตสาหกรรมจึงจะซื้อ

          -เราควรตัดสินใจอย่างไรกับต้นทุนการผลิตเกี่ยวกับข้าว  ในด้านนโยบายด้านต้นทุน

  

สรุปประเด็นข้อคิดเห็นที่เสนอแก้ไข เพิ่มเติม

ยุทธศาสตร์การวิจัยและพัฒนาข้าวของชาติ ที่ประชุมเสนอแนะปรับชื่อเป็น 

“ยุทธศาสตร์การวิจัยและพัฒนาข้าวและชาวนาของชาติ”

"Vision  ไทยครองความเป็นหนึ่งด้านข้าวโดยเน้นเรื่องคุณภาพและความเป็นอยู่ของเกษตรกรที่ดีขึ้น เสนอปรับ"

·       นิยามคุณภาพข้าวให้ชัดเจน

·       ให้ความสำคัญในประเด็นด้านความเป็นเลิศงานวิจัยด้านข้าว

ยุทธศาสตร์ที่ ๑ ยุทธศาสตร์การพัฒนาเกษตรกร

          ข้อเสนอแนะเพิ่มเติม

·       ปรับชื่อยุทธศาสตร์การพัฒนาเกษตรกรรมเพื่อให้ครอบคลุมตลอดสายการผลิต

·       เพิ่มเติมประเด็นวิจัยด้านสังคม วัฒนธรรม วิถีชีวิตของชาวนา

·       กำหนดเขตเพาะปลูกและพันธุ์ที่เหมาะสม ( Zoning)

ยุทธศาสตร์ที่ ๒ ยุทธศาสตร์การเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของข้าวไทยในตลาดโลก

          ข้อเสนอแนะเพิ่มเติม

·       มองผลิตภัณฑ์ข้าวให้เป็น Industrial  product  มากกว่าเป็น Agricultural product

ยุทธศาสตร์ที่ ๓ ยุทธศาสตร์การพัฒนาตลาดเฉพาะทาง (Niche Market )

          ข้อเสนอแนะเพิ่มเติม

·       นิยามของตลาดเฉพาะทาง (Niche Market ) ให้ชัดเจน

·       เสนอแนะการวิจัยด้านตลาดส่งออกข้าวไทย (Marketing research)

·       พัฒนาผลิตภัณฑ์ที่มีความหลากหลายและสอดคล้องกับความต้องการของตลาด

·       ปรับเปลี่ยนยุทธศาสตร์เป็นการพัฒนาตลาดและให้การพัฒนาตลาดเฉพาะทางเป็นหัวข้อย่อย

 ---------------------------------------------------------------------------------------------

ผลที่ได้จากการประชุม 

              ข้าวเป็นปัจจัยหลักสำหรับคนไทย มีความเกี่ยวข้องกับ เกษตรกร อุตสาหกรรม เศรษฐกิจของประเทศ สิ่งแวดล้อม การได้มาซึ่งข้อมูลด้านข้าวจากการทำประชาพิจารณ์ จึงเป็นแนวทางหนึ่งในการวางแผนการพัฒนาข้าวให้ตรงกับความต้องการ ทั้งเพื่อการบริโภค อุตสาหกรรม การค้า ความยั่งยืนของขาวไทย และประเด็นปัญหาที่เป็นโจทย์วิจัยด้านข้าว   อาจนำโจทย์วิจัยด้านข้าวไปเป็นแนวทางกำหนดโจทย์วิจัยพืชอื่น

 ---------------------------------------------------------------------------------------------

ผู้สรุปการประชุม นางไขแสง พุฒชูชื่น บรรณารักษ์ชำนาญการพิเศษ 

                               ฝ่ายบริหารจัดการระบบข้อมูลสารสนเทศการวิจัย (บส.)

                               Digital Research Information Center (DRIC)

หน่วยงาน  ศูนย์สารสนเทศการวิจัย (ศสจ.)

                    สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.)